Op 28 juni wordt in heel Europa de Toegankelijkheidsrichtlijn (European Accessibility Act) van kracht. Deze nieuwe wetgeving gaat voor heel veel digitale zaken gelden, van betaalautomaten tot websites, maar ook voor e-boeken en boeken die als PDF worden gepubliceerd. Vanaf 28 juni moeten e-boeken die op de markt zijn of komen toegankelijk zijn voor mensen met een leesbeperking, tenzij dat redelijkerwijs niet mogelijk is. Met deze nieuwe wetgeving krijgt de grote groep leesgehandicapten (totaal gaat het om 2,5 miljoen mensen) een betere toegang tot digitale diensten en e-boeken. Voor uitgevers ontstaat er daarmee ook een nieuwe markt.

Norm

De toezichthouder Toegankelijkheid, het Commissariaat voor de Media, heeft inmiddels de normen voor toegankelijkheid gepubliceerd. Vanaf 28 juni moeten nieuwe e-boeken en boeken die als PDF worden gepubliceerd voldoen aan de toegankelijkheidseisen volgens WCAG 2.1, niveau AA. Later dit jaar zal WCAG 2.2, niveau AA. Het is verstandig om e-boeken zoveel mogelijk al volgens die laatste norm te gaan maken, de verschillen zijn overigens marginaal.

Uitzonderingen

De Europese Toegankelijkheidsrichtlijn kent een paar uitzonderingen. Van e-boeken met heel veel informatief beeld, formules of grafieken kan redelijkerwijs niet verwacht worden dat de uitgever die toegankelijk maakt volgens de nieuwe normen. Dat hoeft dan ook niet onder de nieuwe wetgeving. Maar met name platte teksten, zoals in vrijwel alle fictie (het overgrote deel van de markt) moeten wel aan de toegankelijkheidseisen voldoen.

Backlist

Het is nog onduidelijk of en zo ja welke e-boeken die zijn gepubliceerd vóór 28 juni aan de nieuwe eisen moeten voldoen. Het Commissariaat is hierover nog in gesprek met stakeholders, waaronder de Mediafederatie. Belangrijk is nu in ieder geval de nieuwe e-boeken toegankelijk te maken. En wellicht zijn sommige e-boeken al toegankelijk gemaakt.

Verantwoordelijkheid

Het is de verantwoordelijkheid van de uitgevers en dus niet aan distributeurs en retailers om e-boeken toegankelijk te maken. Distributeurs en retailers zijn wel verplicht om ervoor zorg te dragen dat de toegankelijkheidseigenschappen van de e-boeken en de bijbehorende metadata in de keten niet verloren gaan.

Kennis over toegankelijkheid

GAU en MEVW hebben de afgelopen jaren in de programma’s TPuB1 en TPuB2 veel kennis en kunde over toegankelijkheid overgedragen aan de leden. Wat wordt er precies van een uitgever verwacht? Voor wie geldt deze Richtlijn? Veel van die informatie is terug te vinden op de website www.inclusiefpubliceren.nl.

Tenslotte

Veel uitgevers besteden het maken van bestanden voor e-boeken of PDF-bestanden uit aan een externe leveranciers zoals grafisch ontwerpers etc. Veel van die leveranciers zijn op de hoogte van de nieuwe wetgeving en zijn al in staat om bestanden te maken die voldoen aan de nieuwe richtlijnen voor toegankelijkheid. Het is van groot belang dat uitgevers bij het uitbesteden van dit werk het voldoen aan de toegankelijkheidsrichtlijnen opnemen in de opdrachtomschrijving voor de leverancier.