Over het gebruik van (auteursrechtelijk beschermde) teksten en afbeeldingen door AI-platforms zoals META en OpenAI berichtten wij al eerder.  De GAU veroordeelt het onrechtmatig gebruik van o.a. teksten om AI-modellen te trainen en riep samen met haar Europese koepelorganisatie FEP al eerder op tot daadwerkelijke transparantie en een eerlijke vergoeding.

LibGen database

Veel auteurs en uitgevers hebben inmiddels gezien dat hun boeken in de illegale database LibGen staan (een database die al enige tijd verboden en geblokkeerd is in Nederland dankzij de inspanningen van Brein). Er zijn ook sterke vermoedens dat META van deze database gebruik heeft gemaakt om haar zogenaamde LLM-model Llama te trainen. Maar daarmee is niet gezegd dat META gebruik heeft gemaakt van specifiek deze titels. Wie de database doorzocht heeft op zijn eigen titels, heeft de database van het verboden LibGen doorzocht, niet META. En daarmee is hiermee dus niet duidelijk aangetoond dat META uw titels heeft gebruikt om haar AI-model te trainen.

Inmiddels loopt er onderzoek om te kijken of het gebruik van bepaalde titels kan worden aangetoond, maar in de praktijk is dat niet eenvoudig.

Lobby voor een eerlijke AI

De GAU, in samenwerking met o.a. onze Europese koepelorganisatie FEP en diverse andere nationale en Europese organisaties, voert een intensieve lobby in Europa om via de aangekondigde Code of Practice, waarmee de al eerder aangenomen AI-act in de praktijk moet worden ingevuld, tot een instrument te maken waarmee rechthebbenden een vuist kunnen maken tegen het onrechtmatig gebruik van data om bijv. AI-modellen te trainen. Van groot belang hierbij is onder andere dat er een werkbare transparantieverplichting komt waarbij bedrijven inzicht moeten gaan geven welke boeken etc. zij gebruikt hebben en gebruiken om hun AI-systemen te trainen.

Rechtszaken

Behalve diverse rechtszaken in de Verenigde Staten (waar één lagere rechter het gebruik van auteursrechtelijke beschermde werken om AI te trainen in één zaak wel min of meer goedkeurde, maar in een andere zaak een andere rechter daar meer bezwaar tegen had) spelen er inmiddels ook twee grote zaken in Europa. Al eerder bekend was de rechtszaak die Franse uitgevers- en auteursorganisaties hebben aangespannen tegen META. Deze zal vermoedelijk na de zomer een eerste behandeling krijgen.

Inmiddels is er ook een zaak vanuit Hongarije gekomen. Een Hongaarse rechtbank heeft het Europese Hof de vraag gesteld of ‘de weergave van tekst die gedeeltelijk overeenstemt met de inhoud van webpagina’s van persbureaus in de antwoorden van een op [een groot taalmodel (large language model, LLM) gebaseerde] chatbot inbreuk maakt op het auteursrecht’. Deze zaak is in maart bij het Hof ingediend en er is nog geen datum voor behandeling.

Uiteraard volgt de GAU beide zaken op de voet en zullen we updates blijven geven.

AI-bijeenkomsten

Dit najaar zijn er bij de Mediafederatie Academy weer diverse bijeenkomsten over (werken met) AI. Bekijk de agenda hier.

Op dinsdag 27 januari 2026 zal er in de Meervaart in Amsterdam een groot AI-event plaatsvinden met een keynote spreker en diverse workshops. Het evenement is gratis voor alle leden van de GAU.